ስለ አማርኛ ቋንቋ ይሄን ያውቁ ነበር?

Admin September 30, 2023 Amharic, Documents, News, Opinions, World Comments Off on ስለ አማርኛ ቋንቋ ይሄን ያውቁ ነበር? 91 Views

➜ አማርኛ አማራ ተብሎ ከሚጠራው የብሔረሰብ መጠሪያ የተገኘ ነው።

➜ አማርኛ የተፈጠረው ላስታ እና አካባቢው ነው።

➜ አማርኛ ከሴም የቋንቋ ዝርያዎች የተገኘ ነው።በሴም ውስጥ ግዕዝ፣ ትግሬ፣ ትግርኛ፣ አማርኛ፣ አደርኛ፣ ጉራግኛ፣ አርጎብኛ እና ጋፋትኛ ይገኛሉ።

➜ ለአማርኛ ቅርብ የሆነው ቋንቋ አርጎብኛ ነው።(እኔን ጨምሮ ብዙ ሰው ትግርኛ ይመስለዋል)

➜ አማርኛ ልሳነ-መንግስት ቋንቋ ነው።

➜ ክልሎች አማርኛን የስራ ቋንቋቸው አድርገው ይጠቀሙታል።

➜ አማርኛ መነገር የጀመረው በ1000 ዓመተ ዓለም አካባቢ ነው።(ዓመተ ምህረት ሳይሆን ዓመተ ዓለም ነው)

➜ የአማርኛ ፊደል የተገኙት ከግዕዝ ቋንቋ ነው።27 ከግዕዝ ሲወስድ 7 የራሱን ጨምሯል።ግዕዝ ደግሞ ከሳባ ወስዷል።

➜ የአማርኛ ፅሁፍ ለመጀመሪያ ጊዜ ከሀገር ውስጥ የወጣው አፄ ቴዎድሮስ ለንግስት ቪክቶሪያ የላኩት ደብዳቤ ነው።

➜ የመጀመሪያው የአማርኛ መፅሀፍ በ19ነኛው ክ/ዘመን በአፄ ቴዎድሮስ ጊዜ በደብተራ/አለቃ ዘነብ “መፅሀፈ ጨዋታ ስጋዊ ወመንፈሳዊ” የሚል ርዕስ ነበረው።

➜ የመጀመሪያው የአማርኛ ልቦለድ የታተመው በ1919 ሲሆን ርዕሱ “ጦቢያ” ይሰኛል።ደራሲው አፈ-ወርቅ ገ/የስሱስ ናቸው።

➜ የአማርኛ ቋንቋ ተናጋሪዎች አማራዎች ብቻ ሳይሆኑ ኢትዮጵያዊያኖች ናቸው።

➜ አማርኛ በተናጋሪ ብዛት፣ በቃላት ብልፅግና፣ በስነ-ፅሁፍ፣ ጋዜጣ፣ ፊልም እና በመሳሰሉት የበለፀገ ቋንቋ ነው።

➜ በአፍሪካ ውስጥ ብቻ ከሚነገሩ ቋንቋዎች ከሀውሳና ከስዋሂሊ ቀጥሎ 3ተኛ ደረጃ ላይ ይገኛል።በሴም ቋንቋነቱ ደግሞ ከአረብኛ ቀጥሎ 2ተኛ ደረጃ ላይ ይገኛል።

➜ በዋሽንግተን ዲሲ ከእንግሊዝኛ ቀጥሎ እንደሁለተኛ ቋንቋ የማገልገል ህጋዊ መብት አለው።

➜ በዓለም-አቀፍ እውቅና አግኝተው እንደ አንድ የትምህርት አይነት ከሚሰጡት ውስን ቋንቋዎች አንዱ አማርኛ ነው።

➜ በዓለም አቀፉ ትምህርታዊ ፕሮግራም ከታቀፉት ጥቂት የአፍሪካ ቋንቋዎች በከፍተኛ ደረጃ ከሚሰጡት ቀዳሚው አማርኛ ነው።

➜ ብዙ ዓለም አቀፍ ዩኒቨርሲቲዎች አማርኛ ቋንቋን ያስተምራሉ።

➜ በአፍሪካ ብቸኛው የራሱ ፊደል ያለው ቋንቋ አማርኛ ነው።

➜ በአጠቃላይ አማርኛ ከብሔራዊ ቋንቋነት አልፎ ዓለማቀፋዊ ይዘትን ተላብሷል።

ሼር ብታደርጉት ብዙ ሰው ታስተምራላችሁ።

ስለ አማርኛ ቋንቋ ይሄን ያውቁ ነበር?

Related Articles

➜ አማርኛ አማራ ተብሎ ከሚጠራው የብሔረሰብ መጠሪያ የተገኘ ነው።

➜ አማርኛ የተፈጠረው ላስታ እና አካባቢው ነው።

➜ አማርኛ ከሴም የቋንቋ ዝርያዎች የተገኘ ነው።በሴም ውስጥ ግዕዝ፣ ትግሬ፣ ትግርኛ፣ አማርኛ፣ አደርኛ፣ ጉራግኛ፣ አርጎብኛ እና ጋፋትኛ ይገኛሉ።

➜ ለአማርኛ ቅርብ የሆነው ቋንቋ አርጎብኛ ነው።(እኔን ጨምሮ ብዙ ሰው ትግርኛ ይመስለዋል)

➜ አማርኛ ልሳነ-መንግስት ቋንቋ ነው።

➜ ክልሎች አማርኛን የስራ ቋንቋቸው አድርገው ይጠቀሙታል።

➜ አማርኛ መነገር የጀመረው በ1000 ዓመተ ዓለም አካባቢ ነው።(ዓመተ ምህረት ሳይሆን ዓመተ ዓለም ነው)

➜ የአማርኛ ፊደል የተገኙት ከግዕዝ ቋንቋ ነው።27 ከግዕዝ ሲወስድ 7 የራሱን ጨምሯል።ግዕዝ ደግሞ ከሳባ ወስዷል።

➜ የአማርኛ ፅሁፍ ለመጀመሪያ ጊዜ ከሀገር ውስጥ የወጣው አፄ ቴዎድሮስ ለንግስት ቪክቶሪያ የላኩት ደብዳቤ ነው።

➜ የመጀመሪያው የአማርኛ መፅሀፍ በ19ነኛው ክ/ዘመን በአፄ ቴዎድሮስ ጊዜ በደብተራ/አለቃ ዘነብ “መፅሀፈ ጨዋታ ስጋዊ ወመንፈሳዊ” የሚል ርዕስ ነበረው።

➜ የመጀመሪያው የአማርኛ ልቦለድ የታተመው በ1919 ሲሆን ርዕሱ “ጦቢያ” ይሰኛል።ደራሲው አፈ-ወርቅ ገ/የስሱስ ናቸው።

➜ የአማርኛ ቋንቋ ተናጋሪዎች አማራዎች ብቻ ሳይሆኑ ኢትዮጵያዊያኖች ናቸው።

➜ አማርኛ በተናጋሪ ብዛት፣ በቃላት ብልፅግና፣ በስነ-ፅሁፍ፣ ጋዜጣ፣ ፊልም እና በመሳሰሉት የበለፀገ ቋንቋ ነው።

➜ በአፍሪካ ውስጥ ብቻ ከሚነገሩ ቋንቋዎች ከሀውሳና ከስዋሂሊ ቀጥሎ 3ተኛ ደረጃ ላይ ይገኛል።በሴም ቋንቋነቱ ደግሞ ከአረብኛ ቀጥሎ 2ተኛ ደረጃ ላይ ይገኛል።

➜ በዋሽንግተን ዲሲ ከእንግሊዝኛ ቀጥሎ እንደሁለተኛ ቋንቋ የማገልገል ህጋዊ መብት አለው።

➜ በዓለም-አቀፍ እውቅና አግኝተው እንደ አንድ የትምህርት አይነት ከሚሰጡት ውስን ቋንቋዎች አንዱ አማርኛ ነው።

➜ በዓለም አቀፉ ትምህርታዊ ፕሮግራም ከታቀፉት ጥቂት የአፍሪካ ቋንቋዎች በከፍተኛ ደረጃ ከሚሰጡት ቀዳሚው አማርኛ ነው።

➜ ብዙ ዓለም አቀፍ ዩኒቨርሲቲዎች አማርኛ ቋንቋን ያስተምራሉ።

➜ በአፍሪካ ብቸኛው የራሱ ፊደል ያለው ቋንቋ አማርኛ ነው።

➜ በአጠቃላይ አማርኛ ከብሔራዊ ቋንቋነት አልፎ ዓለማቀፋዊ ይዘትን ተላብሷል።

ሼር ብታደርጉት ብዙ ሰው ታስተምራላችሁ።

Check Also

News in Pictures

Login

Timeline

The Alarmingly Dehumanizing Conditions Obtaining in the Awash Arba Military Camp of Ethiopia !

የጎንደር ፋኖ በአንድ እዝ መጠቃለላቸው !

የብልፅግና ፓርቲ ‘የሚዲያ ሠራዊት’ አባላት ሐሰተኛ መረጃ !

ኢትዮጵያዉያን የተባበሩት መንግሥታት ስብሰባ ላይ ፈንቅለው ገብተው ተቃውሞ አሰሙ !

መንገዱ በጀግናው ስም ተሰይሟል !

አብይ አህመድ የኢትዮጵያን ሕዝብ እንዴት እንደሚንቅ ተመልከቱ:: አብይ አህመድ ራሱ መራጭ ራሱ አስመራጭ !

Amhara FANO song official release.

Fano’s Current Realities: Challenges, Prospects & Next Steps by Yonas Biru (PhD)